Ketonlar bədənimizdə enerji ehtiyacını qarşılamaq üçün yaranan alternativ maddələrdir. Normal şəraitdə bədənimiz enerjini əsasən karbohidratlardan əldə edir. Lakin karbohidratların miqdarı azaldıqda, məsələn, uzun müddət ac qaldıqda, insulin çatışmazlığı zamanı və ya karbohidratla məhdud pəhrizlərə (keto pəhrizi kimi) riayət edildikdə – orqanizm enerji üçün yağları parçalamağa başlayır. Bu prosesin nəticəsində keton cisimcikləri yaranır.

Əgər ketonların səviyyəsi orqanizmdə nəzarətsiz şəkildə artarsa, bu hal ketoasidozadlandırılır və ciddi tibbi müdaxilə tələb edir. Xüsusilə şəkərli diabet (Tip 1) xəstələrində və bəzi hallarda hamilə qadınlarda bu hal həyati təhlükə yarada bilər.

Ketoasidozun əsas səbəbləri:

• Uzun müddət aclıq və ya qeyri-kafi qidalanma
• İnsulin qəbul etməyən və ya qeyri-düzgün dozalarda istifadə edən şəkərli diabet xəstələri
• Karbohidrat azlığı olan pəhrizlər (xüsusilə keto pəhrizləri)
• Uzunmüddətli qusma və ishal nəticəsində yaranan maye və elektrolit itkisi

IV Terapiya ilə ketonların yuyulması: Necə tətbiq olunur?

Keton səviyyəsinin sürətlə azaldılması üçün istifadə olunan IV terapiya, damar yolu ilə birbaşa bədənə lazımi maddələrin verilməsini təmin edir. Bu müalicə metodu xəstənin vəziyyətinə görə fərdi şəkildə tərtib edilir və həkim nəzarəti altında həyata keçirilir.

1. Qlükoza ilə enerji təminatı:

Keton istehsalının qarşısını almaq üçün bədənə karbohidrat mənbəyi – qlükoza məhluluverilir. Bu, həm ketonların yaranmasını dayandırır, həm də orqanizmin enerji ehtiyacını qarşılayır. Qlükoza damar yolu ilə birbaşa qan axınına daxil olaraq, hüceyrələrə dərhal təsir edir.

2. Elektrolit balansının bərpası:

Ketoasidoz zamanı yalnız enerji deyil, həm də elektrolitlər – xüsusilə kalium, natrium və maqnezium balansı da pozulur. Bu səbəblə, IV terapiya çərçivəsində həmin elektrolitlərin səviyyəsi nəzarət altında saxlanılır və zərurət olduqda əlavə olaraq bədənə verilir. Bu, ürək ritminin, sinir keçiriciliyinin və əzələ funksiyalarının normal işləməsi üçün vacibdir.

Ketonun Yuyulması üçün IV Terapiya kimlər üçün tövsiyə olunur?

• Keton səviyyəsi yüksək olan şəkərli diabet xəstələri
• Keto pəhrizinə riayət edən şəxslər, xüsusilə halsızlıq, başgicəllənmə, ağızda və ya nəfəsdə aseton iyi kimi əlamətlər müşahidə edənlər
• Hamilə qadınlar, xüsusilə səhərlər qusma və iştahsızlıq fonunda keton artımı olanlar
• Uşaqlar və yaşlılar, qusma, ishal və maye çatışmazlığı ilə müşayiət olunan hallarda

Ketonun yuyulması üçün IV Terapiya üstünlükləri:

• Qlükoza və elektrolitlər birbaşa qan dövranına daxil olur, bu isə keton səviyyəsini qısa müddətdə azaldır.
• Şüur pozulması, ciddi dehidratasiya, ürək ritm pozğunluqları və koma kimi təhlükəli vəziyyətlərin yaranmasının qarşısı alınır.
• Enerji səviyyəsini yüksəldir, maye və elektrolit balansını normallaşdırır.
• Peşəkar tibbi heyətin nəzarəti altında aparıldığı üçün müalicə riski minimaldır.

Keton səviyyəsinin yüksəkliyi bədəndə ciddi pozuntulara yol aça bilər. Xüsusilə risk qrupunda olan şəxslər üçün IV terapiya sürətli və effektiv bir çıxış yoludur. Əgər siz və ya yaxınlarınızda ketonla bağlı narahatedici əlamətlər varsa – enerji çatışmazlığı, başgicəllənmə, ağızdan aseton iyi, qusma və ya halsızlıq – vaxtında həkimə müraciət etmək və lazım olduqda IV terapiya qəbul etmək sağlamlığınızı qorumaq üçün vacibdir.